Thực trạng đội ngũ chức sắc một số t ôn giáo lớn ở nước ta và những vấn đề đặt ra hiện nay
Với tính cách là một hiện tượng thuộc thượng tầng kiến trúc, t ôn giáo tác động mạnh mẽ, vừa tích cực, vừa tiêu cực đến các lĩnh vực của đời sống xã hội. Theo đó, t ôn giáo luôn được các quốc gia trên thế giới quan tâm, nhằm phát huy cao nhất mặt tích cực và hạn chế mặt tiêu cực của nó.
Ở Việt Nam, khi đất nước bước vào công cuộc đổi mới, Đảng ta đã có những đổi mới căn bản về quan điểm, chính sách đối với t ôn giáo , đánh dấu bằng việc, ngày 16/10/1990, Bộ chính trị, khoá VI, ban hành nghị quyết số 24, về tăng cường công tác t ôn giáo trong tình hình phát triển mới và sau này, tại Hội nghị Trung ương lần thứ bảy, khóa IX, ngày 12/3/2003, Đảng ta lại ra nghị quyết Về công tác t ôn giáo . Trong các nghị quyết này, Đảng nhấn mạnh: Tín ngưỡng t ôn giáo là nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân, đang và sẽ tồn tại cùng dân tộc trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Đồng bào t ôn giáo là một bộ phận của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Với quan điểm đổi mới như vậy về vấn đề t ôn giáo , một mặt, đã tạo ra bầu không khí phấn khởi của đồng bào các t ôn giáo ; mặt khác, công tác t ôn giáo của hệ thống chính trị cũng có hiệu lực và hiệu quả hơn.
Để các t ôn giáo phát huy hơn nữa mặt tích cực và hạn chế mặt tiêu cực, theo nguyên tắc mác - xít, phải coi trọng việc cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới; phải quan tâm thường xuyên đến đời sống mọi mặt của quần chúng tín đồ. Nhưng sẽ là thiếu toàn diện nếu chỉ nhấn mạnh đến quần chúng tín đồ mà xem nhẹ vai trò của chức sắc t ôn giáo . Bởi vì, chức sắc t ôn giáo là người có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng đối với quần chúng tín đồ. Họ là lực lượng nòng cốt quyết định đường hướng hoạt động của giáo hội t ôn giáo , quyết định đến sự mạnh, yếu, thậm chí sống còn của t ôn giáo mình.
Trong hoạt động hành đạo, chức sắc t ôn giáo là người “thay mặt đấng thiêng liêng” chăm lo phần h ồn các tín đồ; trong hoạt động quản đạo, là người điều hành nền hành chính đạo; còn trong hoạt động truyền đạo, là trụ cột để phát triển tín đồ. Hơn nữa, họ là người đại diện cho tổ chức t ôn giáo ở các cấp, nên thường xuyên có mối quan hệ với Đảng, chính quyền và các tổ chức chính trị – xã hội của nhân dân. Trong đó, trên một số nội dung quan hệ cụ thể, họ có tư cách pháp nhân và gắn với trách nhiệm pháp lý.
Với vai trò quan trọng như vậy nên chức sắc t ôn giáo luôn có ảnh hưởng trực tiếp, thậm chí quyết định, đến tính chất tích cực hay tiêu cực của mọi hoạt động t ôn giáo ; đến sự đồng hành hay không đồng hành của t ôn giáo với dân tộc, đất nước và với chế độ XHCN.
Hiện nay ở nước ta, đội ngũ chức sắc các t ôn giáo có hơn 10 vạn người; về chất lượng, đội ngũ chức sắc t ôn giáo ở nước ta, thời gian qua đã có nhiều chuyển biến tích cực, số qua đào tạo ở trường lớp tăng lên đáng kể; có tác phong sâu sát với tín đồ, hướng dẫn tín đồ sinh hoạt t ôn giáo đúng với giáo luật và pháp luật; trách nhiệm đạo - đời của họ ngày càng chu đáo hơn; công việc truyền đạo của họ thuận lợi và có hiệu quả.
Tuy nhiên hiện nay, vẫn có một số chức sắc t ôn giáo có hoạt động truyền đạo trái pháp luật, vi phạm quy định của các địa phương, gây ra tình hình phức tạp ở một số địa bàn. Một số khác có hành vi đấu tranh, khiếu kiện sai quy định của chính sách và pháp luật. Tình trạng một số chức sắc né tránh sự phân công, bổ nhiệm của giáo hội t ôn giáo khi được điều động về trụ trì tại những vùng sâu, vùng xa, có nhiều khó khăn, tín đồ còn nghèo túng ... là một thực tế không hiếm hiện nay. Mặt khác, tình trạng thấp kém về đạo pháp và sa sút về đạo hạnh của một số chức sắc t ôn giáo cũng đang làm cho giáo hội cũng như xã hội phải quan ngại. Ngoài ra, một số chức sắc t ôn giáo tỏ ra quá đam mê giáo quyền mà đi ngược lại với những gì tốt đẹp của t ôn giáo , nên bị các thế lực xấu lợi dụng vào mục đích chống đối chế độ. Tình hình trên là một thực tế đang có ở các t ôn giáo , nhưng rõ nét hơn cả là đối với chức sắc Phật giáo và Công giáo, vốn là hai t ôn giáo lớn nhất ở nước ta.
Như vậy, vấn đề chức sắc t ôn giáo ở Việt Nam hiện nay đang đặt ra những yêu cầu đòi hỏi phải được nghiên cứu làm rõ, trên cả phương diện lý luận và thực tiễn, nhất là đối với chức sắc Phật giáo và Công giáo. Vì thế, việc triển khai nghiên cứu đề tài “ Thực trạng đội ngũ chức sắc một số t ôn giáo lớn ở nước ta và những vấn đề đặt ra hiện nay ” là nhằm đáp ứng cho những đòi hỏi đó.
